Dzięki otoczeniu można zmniejszyć ryzyko oraz skalę zagrożenia terrorystycznego. Kluczowe są m.in.: lokalizacja, sąsiednie budynki, łatwość monitoringu oraz możliwość poruszania się samochodami.
W przypadku wybuchu bomby poza budynkiem, obiekty w pobliżu (w tym inne budynki) mogą wpłynąć na zwiększenie powietrznej fali uderzeniowej (poprzez odbicie i ukierunkowanie). Sąsiednie budynki nie powinny ułatwiać dostanie się na dach chronionego budynku czy sforsowanie ogrodzenia.
Elementy otoczenia nie powinny utrudniać kontroli i monitoringu pracownikom ochrony. Kluczową cechą jest widoczność, które będzie pozwalać na szybką identyfikację i reakcję na zagrożenie. Można to osiągnąć poprzez odpowiednią aranżację i oświetlenie otoczenia. Powinno się ograniczać do minimum sytuacje, gdy użytkownik (a tym bardziej pracownik ochrony) nie widzi przestrzenie, w którą ma zamiar zaraz wejść. Nie wskazane będą wszelkie załamania i wnęki, w których może ukryć się napastnik.1 Tym bardziej jeśli będą słabo oświetlone. Lepiej sprawdzi się ogrodzenie ażurowe niż pełne. Przemyślane powinny być rozmieszczenie oraz wysokość roślinności (drzew, krzewów). Pielęgnacja roślin powinna uwzględniać, to aby nie zasłaniały wraz ze wzrostem oświetlenia oraz kamer monitoringu.
Zewnętrzne oświetlenie po zmroku powinno ułatwiać monitoring, a jednocześnie nie powinno oślepiać osób na terenie i poza nim (w tym uczestników ruchu drogowego). Niewskazane jest stosowanie silnego oświetlenia, ponieważ będzie tworzyć duży kontrast, mocno oświetlone przestrzenie będą sąsiadować z pogrążonymi w dużym cieniu. Dlatego od nielicznych silnych świateł lepiej sprawdzi się większa liczba o mniejszej mocy. Zapewni to, bardziej równomierne oświetlenie.1 Rozmieszczenie, kierunek i natężenie oświetlenia powinno być dostosowane do bryły budynku i jego otoczenie, tak aby nie powstawały zbędne cienie. Nie wskazane się sytuacje, gdy ochroniarze (i każdy użytkownik) po wyjściu w nocy na zewnątrz z oświetlonych pomieszczeń muszą odczekać chwilę, zanim przyzwyczai się im wzrok. Jeśli obserwacja otoczenia jest dokonywana z środka jakiegoś pomieszczenia (dyżurki, wieży strażniczej itp.), to oświetlenie wewnątrz powinno być dostosowane do tego na zewnątrz. Oświetlenie powinno zapewniać możliwość rozpoznania twarzy przy odległości do 15-17 m.
W otoczeniu nie powinny się znajdować niezabezpieczone elementy ruchome, takie jak drabiny, które mogłyby ułatwić sforsowanie ogrodzeń czy przedostanie się do wnętrza budynku.
Poruszanie się pojazdami wokół budynku powinno być ograniczone do określonego terenu i w zakresie niedużych prędkości. Niewskazane jest umieszczanie parkingów w bezpośrednim sąsiedztwie budynku, zwłaszcza przed wejściem głównym.2 Ograniczyć wyjazd poza dozwolone strefy lub parkowanie tuż pod budynkiem można poprzez słupki (betonowe, metalowe) czy elementy małej architektury, jak latarnie, ciężkie donice, kwietniki, ławki, stojaki na rowery itp. Różnego rodzaju spowalniacze służą uniemożliwieniu rozpędzenia się i sforsowania zabezpieczeń, czy nawet przeszklonych drzwi i witryn. Wszelkie tego typu elementy małej architektury powinny zarazem być stosowane z umiarem, rozsądnie porozstawiane i nie być za niskie. W innym przypadku wzrasta ryzyko, że w codziennym, zwykłym użytkowaniu o elementy te będą się potykać piesi. Ryzyko to wzrośnie w przypadku paniki wywołanej takim zagrożeniem jak akt terroru, czy pożar. Dodatkowo elementy te nie powinny mieć ostrych kantów, które zwiększyłyby przypadki bolesnych wypadków.1
Ograniczenie ruchu pojazdów zawiera pewną sprzeczność. Powyższe zabezpieczenia nie mogą utrudniać dojazdu pojazdom specjalnym jak wozy strażackie, karetki pogotowia ratunkowego, samochody policji czy antyterrorystów. Jednocześnie przestrzeń wokół budynku nie powinna utrudniać poruszanie się osobom niepełnosprawnym ruchowo, a miejsca parkingowe dla nich nie powinny być zbyt daleko umieszczone.
Nie należy wykluczać, że atak bombowy zostanie przeprowadzony nie bezpośrednio na budynek będący w głównym zainteresowaniu terrorystów, tylko na sąsiedni (raczej wysoki i w bliskim sąsiedztwie). Po to, aby przy umiejętnym rozmieszczeniu ładunków wybuchowych doprowadzić do powalenia kierunkowego na nasz budynek (przypadek, który wystąpił chyba tylko w fikcji filmowej, w japońskim serialu animowanym Ajin – jap. 亜人).
Problematyczne może być również otoczenie dalsze i obiekty budowlane, których zniszczenie (lub uszkodzenie) może zagrozić znacznemu obszarowi. Mogą to być np. elektrownie atomowe, zapory wodne czy składowiska materiałów niebezpiecznych.
.
Literatura:
1. Czarnecki B., Siemiński W., Kształtowanie bezpiecznej przestrzeni publicznej, Difin, Warszawa 2004
2. Nadolny A., Rozwiązania urbanistyczne i architektoniczne a zagrożenia terrorystyczne, [w:] Łodygowski T., Garstecki A. (red.), Bezpieczeństwo budowli w warunkach zagrożenia terrorystycznego, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2013